Acc1

Martinus Hendrik Kluitman

Geboren te Schiedam op 30 juli 1808 en overleden te Gouda op 14 juli 1882.

 

Over zijn jeugd is weinig bekend, alleen dat hij onderwijzer wilde worden. Hij ontving zijn opleiding hiervoor van de destijds bekende G. Verboon, hoofdonderwijzer aan de Openbare Armenschool te Schiedam.  Hij heeft, amper 21 oud, enige tijd als hulponderwijzer in Koorndijk gewerkt. Martinus Hendrik had zijn opleiding in Schiedam nog niet voltooid,toen hij in Koorndijk , Alida Charlotte Wuijster leerde kennen. Nadat zij zich in 1830 verloofd hadden ,traden zij op 4 april in het huwelijk.

 

Toen hij vanaf 15 april 1827 precies zeven jaar bij Verboon in de leer was geweest, werkte hij korte  tijd als hoofdonderwijzer aan een school van de tweede klas te Gouda. Op 27 mei 1834 werd hij vervolgens hoofdonderwijzer aan de Stads-Tusschenschool te Gouda. In 1833 was deze school voor minvermogenden door het stadsbestuur in het leven geroepen om de kloof tussen de Stads-Armenschool, voor onvermogenden, en de burgerscholen, voor welgestelden, te overbruggen. Martinus Hendrik zou hier tot zijn pensionering op 15 mei 1887 aan verbonden blijven.

 acc1-2 Martinus Hendrik Kluitman

 

De nieuwe hoofdonderwijzer viel in Gouda op door de wijze waarop hij de schooljeugd behandelde. Hij deed dit niet met de in die tijd gebruikelijke strengheid, maar probeerde met zachtheid de harten van zijn leerlingen te veroveren.  Hij wilde niet alleen dat zijn leerlingen in de zin van de onderwijswet van 1806 opgeleid zouden worden ‘tot alle maatschappelijke en christelijke deugden’, er moest ook plaats zijn voor vermaak. Hij meende dat zijn leerlingen plezier moesten hebben en daarom legde hij een sterke nadruk op muziek- en tekenonderwijs.

Aanvankelijk werd Martinus Hendriks werkwijze alom afgekeurd, maar naarmate duidelijk begon te worden dat de nieuwe onderwijsmethoden succes hadden, kreeg hij steeds meer waardering en navolging. De kritiek verstomde. Sterker nog: de hoofdonderwijzer van de Stads-Tusschenschool werd nu zelfs geroemd als de ‘Schepper en Hervormer van Gouda’s onderwijs.

Toen hij in 1877 met pension ging was hij vijftig jaar lang onderwijzer geweest.

 

Na een korte ziekbed overleed Martinus Hendrik op 14 juli 1882, 73 jaar oud.

Zijn teraardebestelling op 18 juli werd door een groot menigte bijgewoond.

Op 15 juli 1883 plaatste een commissie van oud-leerlingen op zijn graf een  gedenkteken.

Hieruit blijkt ook zijn populariteit.

acc1-1

Toen de echtgenote van Martinus Hendrik, Alida Charlotte Wuijster, in 1900 overleed, is op een latere tijdstip het gedenkteken met beeldje en hekwerk verwijderd van hun graf en een gewoon rechthoekige liggende steen geplaatst met hun beiden namen erop. 

 

                                                            Alida Wuijster 

 

 

Originele grafacc1-3

 

Zijn zoon Pieter, geboren 9 januari 1838 in Gouda, leek aanvankelijk  in de voetsporen van zijn vader te treden en ook onderwijzer te worden. Na zijn opleiding tot onderwijzer aan de Goudse Rijks- Normaalschool die hij afsloot met een examen voor onderwijzer derde klas, besloot hij toch tot wat anders te gaan doen. Hij koos voor het boekenvak.

Via uitgeverij G.B. van Goor in Gouda, boekhandel M.J. Visser in Den Haag en uitgeverij H.C.A. Thieme in Nijmegen, besloot Pieter dat het tijd was om voor zichzelf te beginnen.

Op 26 maart 1864 werd door notaris H.J. de Lange een koopakte opgemaakt voor de koop van het hoekhuis aan de Verdronkenoord op de hoek van de Kapelsteeg te Alkmaar. Na wat herstelwerkzaamheden betrok Pieter het pand op 20 april 1864, met een patent voor boekhandelaar, boekdrukker en –binder, leesbibliotheekhouder en winkelier op zak. Zijn bedrijf zou uitgroeien tot een van de grootste uitgeverijen in kinderboeken en is nog steeds gevestigd in Alkmaar: uitgeverij Kluitman. Wie kent niet Dik Trom, Pietje Bell, de Kameleon, Kippenvel en Heksje Lilly.

 

 

 Bron: Het geheim van Kluitman,  150 jaar geschiedenis van een uitgeverij 1864-2014.

 (aanwezig in het documentatiecentrum op de begraafplaats)